همانطور که میدانید اسم کلمه ای است که برای نامیدن شخص، شی، مکان، یا مفهومی به کار میرود. مثل: مرد، زن، بچه، خانه، کتاب، خوبی، بدی، عدالت و … . در این مقاله در مورد انواع اسم در زبان آلمانی (Das Substantiv) صحبت کرده ایم. حتما سری به صفحه گرامر زبان آلمانی بزنید تا سایر مقالات را نیز مطالعه کنید.
یکی از ویژگی های اسم در آلمانی، بیان جنسیت دستوری آن است. در زبان آلمانی همانند بسیاری از زبان های با ریشه ی لاتین، تمامی اسم ها دارای جنسیت می‌باشند. یعنی یا مذکر هستند و یا مونث و یا خنثی. بسیاری از لغات چون ماهیت مذکر و یا مونث دارند به راحتی می‌توان تشخیص داد که چه جنسیتی دارند و حفظ کردن آرتیکل و یا حرف تعریف آن ها بسیار آسان‌تر میباشد. به عنوان مثال کلمه “پدر” ماهیتی مذکر دارد پس قطعا در زبان آلمانی نیز مذکر میباشد. و یا کلمه ی “مادربزرگ” ماهیت مونث دارد پس حتما مونت می باشد. و اما باقی لغات زبان آلمانی، دارای حرف تعریف معین شده می‌باشند که جنسیت آنها را بیان می‌کند و ساده ترین راه تشخیص آنها حفظ کردن آنها می باشد و حتما برای یادگرفتن جنسیت اسامی باید از دیکشنری استفاده نمود.
متاسفانه ملاک دقیقی برای تشخیص جنسیت اسم ها وجود ندارد، از این رو بهتر است هر اسم را با حرف تعریفش بیاموزیم.
به چند مثال ساده زیر توجه کنید:
- Der Mann (مرد، شوهر)
- Die Frau (زن)
- Das Kind (بچه)
یکی از نکات مهم در مورد اسامی این است که همیشه در زبان آلمانی، اسم ها، اولین حرف شان حتما با حرف بزرگ نوشته می‌شوند و یکی از نکات نگارشی بسیار مهم به حساب می‌آید.
اهمیت یادگیری آرتیکل اسامی
در زبان آلمانی چون حالت های فعلی متفاوتی داریم، (اسمی، مفعولی، اضافه ای) حتما باید آرتیکل اسم ها را به درستی بدانیم. به دلیل اینکه در حالت های مختلف فعلی این اسامی دستخوش تغییراتی می‌گردند و برای درست صحبت کردن و نوشتن و همچنین فهم صحیح از زبان آلمانی لازم است که حتما حرف های تعریف اسامی را یاد بگیریم.
کاربرد اسم بدون تعریف
شاید برایتان سوال پیش بیاید، که چرا حرف تعریف ها همیشه در کنار اسم قرار نمی‌گیرند. به جمله های زیر دقت کنید:
Ich kaufe dort Kaffee.
من از آنجا قهوه میخرم.
Habe ich Post?
آیا من نامه دارم؟
Hat das Zimmer Bad?
این اتاق حمام دارد؟
Ja, es hat auch Telefon.
بله تلفن هم دارد.
Sie ist Verkäuferin.
این خانم فروشنده است.
Sind Sie Reporter?
آیا شما خبرنگار هستید؟
در بخش اول، نظر گوینده یا به موارد عمومی و کلی است، یا نوع چیزی را بیان می‌کند، و در بخش دوم شغل کسی مطرح شده است.
اگر می‌گفتیم:
Sie ist die Verkäuferin.
یعنی اسم را همراه آرتیکل به کار می‌بردیم، فروشنده کسی بود که درباره اش سابقه ی ذهنی داشتیم. یعنی او را می‌شناختیم و دیگر شغلش برایمان مهم نبود.
اسم کشورها (Die Ländernam)
اکثر کشورها بدون آرتیکل هستند، اما اسم های خاص مثل اسم افراد، کشورها، و بعضی مکان ها، حرف تعریف ندارند. البته گاهی استثنا هم وجود دارد:
1. کشورهایی که در نامشان “اسمی عام” مثل (die Republik) به کار رفته است.
Die Islamische Republik Iran
جمهوری اسلامی ایران
Die USA( die vereinigen Staaten von Amerika)
ایالات متحده ی امریکا
2. اسم بعضی از کشورها با حرف تعریف معین می‌آید:
Die Schweiz
سویس
Die Türkei
ترکیه
Der Irak
عراق
ایران نیز گاهی اوقات با حرف تعریف “der” می‌آید:
Der Iran
ایران
اسم مرکب (Zusammengesetzte Substantiv)
واژه ها در زبان آلمانی میل ترکیبی زیادی باهم دارند و این تمایل مسلما در گسترش لغات و ایجاد کلمات و مفاهیم جدید، بی تاثیر نیست. آشنایی با این ساختار ترکیبی، به فراگیرندگان زبان آلمانی کمک می‌کند، تا با دانستن تعداد محدودی لغت، به مفهوم بسیاری از لغات ترکیبی پی ببرند.
نکته: حرف تعریف و جمع اسم مرکب، تابع حرف تعریف و جمع آخرین اسم است. به این معنا که هر گاه بخواهیم دو اسم را با هم ترکیب کنیم، آرتیکل اسم دوم را برای “لغت ترکیب شده” می‌گذاریم. با این تفسیر دانستن حرف تعریف دومین لغت به ما کمک می‌کند که آرتیکل اسم ترکیبی را حدس بزنیم.
به مثال های زیر توجه کنید:
Das Haus + die Arbeit = die Hausarbeit
کار منزل / تکلیف منزل
Das Haus + die Frau = die Hausfrau
خانم خانه دار
Das Haus + der Lehrer = der Hauslehrer
معلم خصوصي
Der Kaffee + das Haus = das Kaffeehaus
کافه تریا، قهوه خانه
Der Kranke + das Haus = das Krankenhaus
بیمارستان
Der Rat + das Haus = das Rathaus
ساختمان شهرداری
Die Wand + die Uhr = die Wanduhr
ساعت دیواری
Der Flug + der Schein = der Flugschein
بلیت هواپیما
ترکیب صفت (قید) با اسم
می‌توانیم صفت و یا قید را نیز با اسم ترکیب کنیم و کلمه ی جدیدی بسازیم. به عنوان مثال:
Hoch + das Haus = das Hochhaus
برج، ساختمان بلند
schnell + der Zug = der Schnellzug
قطار تندرو
neu + das Jahr = das Neujahr
سال نو
ترکیب بن (ریشه فعل) با اسم (Präposition + Substantiv)
از ترکیب حرف اضافه و اسم هم می‌توان اسم جدیدی ساخت، به مثال های زیر توجه کنید:
Vor + der Mittag = der Vormittag
قبل از ظهر
nach + der Mittag = der Nachmittag
بعد از ظهر
Vor + Speise = die Vorspeise
پیش غذا
nach + die Speise = die Nachspeise
دسر
ساخت اسم از صفت (Das Adjektiv als Nomen)
اسم های توصیفی را از صفات شخصی می‌سازند، برای این کار، اسمی را که با صفت آمده است حذف کرده و حرف اول صفت را بزرگ می‌نویسند:
Der kranke Mann = der Kranke
آن مرد بیمار
Ein kranker Mann = ein Kranker
(مردی) بیمار
Die kranke Frau = die Kranke
(آن) زن بیمار
Eine kranke Frau
(زنی) بیمار
توجه داشته باشید که اسم توصیفی فقط برای اشخاص کاربرد دارد. بنابراین فقط دارای دو جنسیت مذکر و مونث است. اگر صفتی داشته باشیم، که با اسم خنثی به کار رفته باشد و بخواهیم آن را به اسم صفتی تبدیل کنیم، باید حرف تعریف آن را متناسب با جنسیت واقعی آن انتخاب کنیم:
Das kleine Kind > der Kleiner
(آن) پسر، پسربچه
Das kleine Kind > die Kleine
(آن) دختر، دختربچه
این قاعده عینا در حالات مختلف Nominativ, Akkusativ, Dativ نیز اعمال می‌شود، یعنی نه تنها حرف تعریفشان صرف می‌شود، بلکه خود اسم توصیفی نیز متناسب با وضعیت موجود آن (مفرد و جمع بودن)، پسوندهای صرف صفت را حفظ می‌کند.
در مثال های زیر، به پسوند های اسم توصیفی که از صفت Deutsch (آلمانی) ساخته شده است توجه کنید:
Er ist (ein) Deutscher.
او (مردی) آلمانی است.
Sie ist (eine) Deutsche.
او (زنی) آلمانی است.
Das ist das Auto eines Deutschen.
این خودروی یک (مرد) آلمانی است.
Die Fremd hat einen Deutschen gefragt, wo die Kranken liegen.
(آن) زن خارجی از (مردی) آلمانی پرسید، که بیماران کجا بستری شده اند.
Er hat viele Deutsche gekannt.
او با آلمانی های زیادی آشنا شده است.
اسم فاعل (Das Partizippräsens)
با افزودن پسوند “d” به آخر مصدر، می‌توان اسم فاعل ساخت.
lachen + d > lachend
خندان
bitten + d > bittend
خواهش کنان
fließen + d > fließend
روان
اسم فاعل قبل از هر چیز، در نقش قید، برای توصیف فعل به کار میرود:
Dann sagte er lächelnd.
بعد او تبسم کنان گفت.
Sie kam weinend ins Zimmer.
او گریان وارد اتاق شد.
برای کاربری اسم فاعل، توجه به نکات زیر لازم است:
1. اگر قرار است در جمله دو عمل در یک زمان انجام پذیرد، عمل اول را با صرف فعل و عمل دوم را در قالب اسم فاعل می‌آوریم.
Die Schüler spielen schreiend im Hof.
دانش آموزان فریادکنان در حیاط بازی می‌کنند.
Sie antwortete mir lächelnd.
او لبخند زنان به من پاسخ داد.
2. از اسم فاعل به جای صفت نیز می‌توان استفاده کرد. در چنین مواردی آن را مانند یک صفت صرف می‌کنند.
Die lächelnden Kinder.
بچه های خندان.
Der laufende Schüler.
دانش آموز در حال دویدن.
3. از اسم فاعل، با رعایت خاتمه ها می‌توان اسم ساخت:
Der Reisende hat seinen Koffer verloren.
مسافر چمدانش را گم کرده بود.
Die Reisenden haben keinen schweren Koffer.
مسافران چمدان سنگینی ندارند.
صرف ضعیف اسم (صرف N_) Die “N” Deklination
بعضی از اسم ها علاوه بر تغییرات صرفی معمول، صرف ویژه ای را به خود اختصاص می‌دهند، این صرف ویژه، در حالت های Akk. و Dat. صورت می‌گیرد و در حد افزودن “n” یا “n” به آخر اسم مذکر است.
Nominativ > der Name
Akkusativ > den Namen
Dativ > dem Namen
این نوع صرف صرفا دستوری است و معنای خاصی را ایجاد نمی‌کند.
اسم های مذکری که پسوند (e_) و (ent_) و ( ist_) دارند، این نوع صرف را شامل می‌شوند و بعضی فرهنگ های لغت آن را به این شکل نشان می‌دهند:
Der Name (- n) (- n)
که پرانتز اول مشخص کننده ی نشان جمع و پرانتز دوم، نشان‌دهنده ی پسوند صرف ضعیف است. به نمونه هایی از صرف ضعیف اسم توجه کنید:
der Name
اسم
Wer ist dieser Herr?
این آقا کیست؟
Ich weiß seinen Namen nicht.
من اسم او را نمی‌دانم.
der Kranke
مرد بیمار
Sie will den Kranken dort besuchen.
او می‌خواهد آن بیمار را ملاقات کند.
der Kunde
مشتری
Die Verkäuferin zeigt ihrem Kunden die Postkarten.
(خانم) فروشنده به مشتریش کارت پستال ها را نشان می‌دهد.
Der Student
دانشجو
Sagen Sie bitte dem Studenten, wo die Kirche ist.
لطفا به آن دانشجو بگویید، که کلیسا کجاست.
Der Telefonist
تلفنچی
Kennen Sie unseren Telefonisten nicht?
شما تلفنچی ما را نمی‌شناسید؟
نکته: کلمه ی “der Herr” در جمع “en” می‌گیرد، ولی استثنا در صرف ضعیف به آن “e” اضافه می‌شود:
Fragen Sie bitte den Herrn dort.
لطفا از آن آقا بپرسید. (مفرد)
Zeigen Sie dem Herrn bitte die Post.
لطفا بسته ی پستی را به آن آقا نشان دهید.
Fragen Sie bitte die Herren dort.
لطفا از آن آقایان بپرسید. (جمع)
Zeigen Sie den Herren bitte die Post.
لطفا بسته ی پستی را به آن آقایان نشان دهید.
به مثال های زیر توجه کنید:
Der Professor fragt den Studenten.
استاد از دانشجو سوال می‌کند.
wir lernen den Menschen auf dem Land kennen.
ما با مردم این سرزمین آشنا می‌شویم.
Haben Sie einen Franzosen in diesem Hotel getroffen?
آیا شما در این هتل با یک فرانسوی ملاقات داشته اید؟
Fragen Sie doch den Herrn.
شما از آن آقا بپرسید.
Sagen Sie uns bitte Ihren Namen.
لطفا اسمتان را به من بگویید.
Die Kinder gaben dem Professoren und dem Studenten die Hand.
بچه ها به استاد و دانشجو دست دادند.
این مبحث انواع اسم در زبان آلمانی (Das Substantiv) بود که امیدواریم به خوبی یاد گرفته باشید. در صورت داشتن سوال میتوانید برایمان بنویسید حتما پاسخگو هستیم. برای شرکت در کلاس های آموزش زبان آلمانی فرالن، کافیست به صفحه این زبان در سایت مراجعه کنید و فرم ثبت نام را پر کنید.
