اسم مرکب در زبان ایتالیایی

تصور کنید تازه شروع به خواندن زبان ایتالیایی کرده اید و در حال خواندن متنی هستید. ناگهان در میان متن به کلمه autostrada با معنی ‘بزرگراه’ بر می خورید اما نمی دانید جنس آن دقیقا چیست، ولی این را می دانید که این کلمه از دو بخش auto ‘ماشین’ و strada ‘راه/جاده’ تشکیل شده است.

تصور می کنیم شما راه تشخیص جنس اسامی را هم بلدید و می دانید که auto باپایانه o مذکر و strada با پایانه a مونث است اما باز هم گیج شده اید و نمی دانید این ترکیب چه جنسی دارد و اصلا چه نوع اسمی محسوب می شود.

در جواب سوال شما باید بگوییم این ترکیب، یک اسم مرکب (il parola composta) است و نظیر این اسم و این گونه ترکیب ها در زبان ایتالیایی زیاد هستند.

مثال های دیگر:

fermare + carte = fermacarte: paperweight

وزنه کاغذ

pasta + asciutta = pastasciutta: dried pasta

پاستای خشک

cassa + panca = cassapanca: dresser

کابینت

elettrocardiogramma: electrocardiogram

نوار قلبی الکتریکی

cancerogeno: carcinogenic

سرطان زا

نکته ای که باید در مورد اسامی مرکب بدانید این است که آنها فقط از دو  کلمه مجزا و معنی دار تشکیل نشده اند و می توانند از چند کلمه که به تنهایی معنی نمی دهند هم تشکیل شده و یک کلمه معنی دار را بسازند.

برای مثال به کلمه مرکب asciugamano ‘حوله’ دقت کنید. این کلمه از دو کلمه asciugare با نقش فعلی و معنی ‘خشک کردن’ و mano با نقش اسمی و معنی ‘دست’ ساخته شده و یک اسم مرکب را تشکیل داده اند.

ولی اکنون به اسم مرکب Antropofago ‘آدم خوار’ دقت کنید. این کلمه از ترکیب دو کلمه antropo ‘انسان’ و fago ‘فعل یونانی خوردن’ تشکیل شده که هیچ کدام به تنهایی هیچ کاربردی در زبان ایتالیایی ندارند ولی با هم اسم مرکب را تشکیل داده اند.

انواع اسامی مرکب در زبان ایتالیایی:

اسانی مرکب هم در زبان ایتالیایی انواع خاصی دارند و از ترکیب های مجزایی تشکیل شده اند.

نوع اول: ترکیب با ساختار

Noun + Noun / Nome + Nome

اسم + اسم

مثال:

capo + stazione = capostazione: stationmaster

رئیس ایستگاه

capo + giro = capogiro: dizziness

گیجی

cassa + panca = cassapanca: dresser

کابینت/کمد کوچک

نوع دوم: ساختار

Noun + Adjective / Nome + Aggettivo

اسم + صفت

cassa + forte = cassaforte: strongbox, safe

گاوصندوق

نوع سوم: ساختار

Adjective + Noun / Aggettivo + Nome

صفت + اسم

franco + bollo = francobollo: stamp

تمبر نامه

mezza + luna = mezzaluna: half-moon

هلال ماه

نوع چهارم:

Adjective + Adjective / Aggettivo + Aggettivo

صفت + صفت

piano + forte = pianoforte: piano

پیانو

sordo + muto = sordomuto: deaf-mute

کر و لال

نوع پنجم:

Verb + Verb / Verbo + Verbo

فعل + فعل

dormi + veglia = dormiveglia: stupor, lethargy

کسلی، بی حالی

sali + scendi = saliscendi: latch

چفت در

نوع ششم:

Verb + Noun / Verbo + Nome

فعل + اسم

apri + scatole = apriscatole: can opener

در بازکن

lava + piatti = lavapiatti: dishwasher

ماشین ظرفشویی

spazza + neve = spazzaneve: snowplow

ماشین برف روب

نوع هفتم:

Verb + Adverb / Verbo + Avverbio

فعل + قید

posa + piano = posapiano: slowpoke

کند کار، فس فسو

butta + fuori = buttafuori: bouncer

تمیز کننده صحنه تئاتر

نوع هشتم:

Adverb + Verb / Avverbo + Verbio

قید + فعل

bene + stare = benestare: approval, blessing, consent

اجازه، تایید

male + essere = malessere: unease, discomfort

ناراحتی,  آزار

نوع نهم:

Adverb + Adjective / Avverbo + Aggettivo

قید + صفت

sempre + verde = sempreverde: evergreen

همیشه سبز

نوع دهم:

Preposition or Adverb + Noun / Preposizione o Avverbio + Nome

حرف اضافه/ قید + اسم

sotto + passaggio = sottopassaggio: underpass

زیر گذر

anti + pasto = antipasto: appetizer

اشتها آور

sopra + nome = soprannome: nickname

لقب

dopo + scuola = doposcuola: after-school

بعد از مدرسه

نکته: در زبان ایتالیایی اسامی مرکب زیادی با کلمه capo وجود دارد که معانی مختلفی دارند و دانستن آنها واجب است.

کلمه capo خود دو معنی اصلی ‘سر’ و ‘رئیس’ را دارد و باید بدانیم در آن اسم کدام معنی را دارد به مخاطب می رساند.

مثال:

capo + scuola = caposcuola: dean

ریس دانشکده

capo + stazione = capostazione: stationmaster

رییس ایستگاه

capo + classe = capoclasse: class president

مبسر کلاس

اما در نطر داشته باشید در جاهایی که معنی ‘سر’ می دهد می تواند واقعا معانی مختلف و گوناگونی داشته باشد که فقط یک دیکشنری معتبر به ما در ترجمه آنها کمک می کند.

capo + lavoro = capolavoro: masterpiece

شاهکار

capo + verso = capo verso: paragraph, indent

شروع پاراگراف

capodanno = capo dell’anno (noun + preposition + noun): New Year, end of the year

شروع سال

مثال های بیشتر برای اسامی مرکب:

pomodoro = pomo d’oro (noun + preposition + noun): tomato

گوجه فرنگی

buono-sconto = buono per ottenere uno sconto: discount ticket

بلیط تخفیف دار

fantascienza = scienza del fantastico: science fiction

علمی تخیلی

نحوه تشخیص جنس اسامی مرکب و جمع بستن آنها:

تشخیص جنس اسامی مرکب کمی پیچیده است و نیازمند مرور و تمرین زیاد و رجوع به دیکشنری است و می خواهیم در اینجا مورد به مورد پیش برویم.

مورد اول: اسامی هم جنس

در این نوع اسامی تشخیص جنس بسیار ساده است چون باید به جنس اسم دوم نگاه کنیم و جنس اسم مرکب را بر اساس آن تشخیص دهیم.

برای مثال کلمه cassapanca چون panca مونث است کل اسم مرکب را مونث در نظر می گیریم.

و برای جمع این اسم هم با دانستن قواعد جمع بستن اسامی، به راحتی انرا جمع می بندیم:

la cassapanca –> le cassapanche

مثال های دیگر:

l’arcobaleno –> gli arcobaleni

il pescecane –> i pescecani

نکته مهم: اگر نحوه جمع بستن و حتی تشخیص جنس اسامی در زبان ایتالیایی را نمی دانید، حتما مقالات مربوطه به این موضوعات را در همین سایت فرالن و در فهرست گرامری زبان ایتالیایی مطالعه فرمایید.

مورد دوم: اسامی با جنس های متفاوت

در این ترکیب ها باید سراغ جنس اسم اول برویم و قواعد را بر اساس آنها تعیین کنیم.

برای مثال کلمه pescespada را در نظر بگیرید. این کلمه از ترکیب دو اسم مذکر و مونث (pesce [m.] + spada [f.]) تشکیل شده و چون اولی مذکر است، کل اسم را مذکر در نظر می گیریم.

il pescespada –> i pescispada

il pesceluna –> i pesciluna

banconota (–> banconote)

boccaporto (–> boccaporti)

ferrovia (–> ferrovie)

مورد سوم: اسامی ترکیبی با صفات

اولا جنس بر اساس اسم اول تعیین می شود و ثانیا در این مورد هر دو کلمه باید جمع بسته شوند:

il caposaldo –> i capisaldi

la cassaforte –> le casseforti

la gattamorta –> le gattemorte

مورد چهارم: صفات و اسم ها

در این حالت صفت و اسم ترکیب شده اند و جنس را بر اساس جنس اسم تعیین می کنیم و در این حالت دقیقا برعکس مورد بالا است و فقط اسم جمع بسته می شود و نه صفت:

il francobollo –> i francobolli

il bassorilievo –> i bassorilievi

l’altopiano –> gli altopiani

مورد پنجم: ترکیب های متشکل از صفت + صفت

اکثرا مذکر محسوب می شوند و در حالت جمع هم کلمه دوم را جمع می بندیم.

il pianoforte –> i pianoforti

il chiaroscuro –> i chiaroscuri

مورد ششم: ترکیب های متشکل از فعل + اسم

تشخیص جنس در این اسامی بسیار ساده است و ما تابع جنس اسم هستیم و در جمع هم اسم نقش مهم را بازی می کند.

il grattacapo –> i grattacapi

il passaporto –> i passaporti

il passatempo –> i passatempi

نکته: اگر اسم در این ترکیب ها مونث باشد، جمع آنها یکسان باقی می ماند ولی استثناهایی هم وجود دارد که باید بدانید.

il salvagente –> i salvagenti

il posacenere –> i posacenere

il portabandiera –> i portabandiera

lo scioglilingua – gli scioglilingua

نکته: یکی از این استثناها ترکیب های با کلمه mano است. این کلمه ذاتا در زبان ایتالیایی مونث است ولی در این نوع اسامی نقش مذکر را دارد. در حالت جمع هم باید به این مورد بسیار دقت کنیم.

l’asciugamano –> gli asciugamani (NOT *gli asciugamano)

il corrimano –> i corrimani (NOT *i corrimano)

مورد بعدی این است که اسامی که در حالت جمع در این نوع ترکیب ها ظاهر می شوند، جمع باقی می مانند و تغییری نمی کنند.

il battipanni –> i battipanni

lo schiaccianoci –> gli schiaccianoci

il guardalinee –> i guardalinee

مورد هفتم: ترکیب های فعلی متشکل از فعل + فعل

این نوع اسامی مذکر محسوب می شوند و در حالت جمعشان هیچ تغییری نمی کنند.

il dormiveglia –> i dormiveglia

il fuggifuggi –> i fuggifuggi

مورد هشتم: اسامی مرکب متشکل از حرف اضافه/قید + اسم

در این مورد دو حالت پیش روی داریم:

حالت اول هم جنس بودن اسم های ترکیب مد نظر ماست که به راحتی قابل تشخیص و جمع بستن است:

(il) il sottoufficiale –> i sottoufficiali.

اما در حالت مخالف بودن جنس اسامی باید بگوییم که نیازی به نگرانی نیست. در این حالت، طبق گفته های بالا اولا برای تشخیص جنس، به جنس اسم اول نگاه می کنیم ولی در حالت جمع هیچ تغییری رخ نمی دهد.

(il) sottobottiglia –> i sottobottiglia

مورد نهم: ترکیب های دارای capo و اسم

این مورد هم پیچیدگی های خود را دارد و معنی در جمع بستنش به ما کمک زیادی می کند.

حالت اول این است که capo در ترکیب با معنی ‘رییس’ بیاید و در این حالت capo را اگر مذکر باشد در ترکیب جمع می بندیم و اگر مونث بود به ترکیب دست نمی زنیم.

il capostazione –> i capistazione

il capotreno –> i capitreno

la capofamiglia –> le capofamiglia

la caporeparto –> le caporeparto

در حالت دیگر اگر capo معنی ‘سر/ کاربرتر/ورودی’ و هر چیز دیگر بود برای تشخیص جنس اولا باید به جنس اسمی که با آن آمده نگاه کنیم و سپس اینکه خود اسم دوم فقط جمع بسته می شود.

il capoluogo –> i capoluoghi

il capolavoro –> i capolavori

نکته فوق مهم: تمام موارد بالا تخصصی و پیچیده محسوب می شوند,  راه حل ساده برای دانستن جنس اسامی مرکب فقط این است که اولا اسم را سریع در دیکشنری معتبری برای, دانستن جنس آن چک کنید و سپس همانجا به شکل جمعش و حرف تعریف جمع همراهش هم نگاهی, بی اندازید و یادداشت برداری کنید و با مرور تمرین آن را برای همیشه به خاطر بسپارید.

این بود از مبحث اسم مرکب در زبان ایتالیایی که امیدوارم به خوبی یاد گرفته باشید. اگر سوالی در این موضوع دارید، حتما از بخش نظرات همین صفحه مطرح کنید تا پاسخ دهیم. همچنین می توانید در کلاس های آموزش زبان ایتالیایی فرالن شرکت کنید تا به این زبان شیرین به طور کامل مسلط شوید. اطلاعات بیشتر کلاس ها، در صفحه این زبان در سایت وجود دارد.

مصطفی بیدگلی

دارای لیسانس مترجمی زبان انگلیسی هستم و بیش از 20 سال سابقه تدریس دارم. مسلط به زبانهای انگلیسی، ایتالیایی، روسی، فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی، عربی، ترکی استانبولی، آلمانی و آشنا با زبان پرتغالی هستم. سابقه بیش از 12 سال مدیریت مجموعه آموزشگاه زبان های خارجه فراست نوین را نیز دارم.

نظرات و سوالات

  1. mrymabszade998

    بخش تشخیص جنسیت و جمع، مورد دوم، در مورد نحوه جمع بستن توضیحی ندادین و علاوه بر این سه تا مثال اوردین که با توضیحاتتون مغایرت داره، این بخشو لطفا بیشتر توضیح بدین، واقعا گیج کنندست، ممنون.

نظر یا سوال داری؟ همین جا بنویس