ضمایر در زبان اسپانیایی (Los pronombres)

در این مقاله قصد داریم انواع ضمیر را در زبان اسپانیایی به شما آموزش دهیم. یادگیری انواع ضمیر حائز اهمیت است، زیرا هم در گفتار و هم در نوشتار مورد استفاده قرار می گیرد. این مقاله به شما در یادگیری این مطلب کمک میکند.

ضمیر (el pronombre)

تعریف: ضمیر آن بخش متغیر در جمله است که جهت جلوگیری از تکرار بی مورد اسم می آید. یا به عبارت دیگر کلمه ای است که دلالت بر شخص یا چیزی می کند، بدون اینکه اسم آن شخص یا شیئی آورده شود. اسمی که ضمیر به جای آن می آید را مرجع ضمیر می نامند.

ضمیر بر انواع مختلف تقسیم می شود.

ضمایر فاعلی (pronombres subjetivos)

ضمایر شخصی خود به چهار دسته با انشعاباتی داخل آنها تبدیل می گردند.

• من (yo)
• تو (tú)
• او (مذکر) (él)
• او (مونث) (ella)
• شما (محترمانه تو) (usted)
• ما (nosotros/as)
• شما (vosotros/as)
• آنها (مذکر) (ellos)
• آنها (مونث) (ellas)
• شما (محترمانه شما جمع) (ustedes)

ضمایر مفعولی (pronombres objetivos)

ضمایر مفعولی خود به دو نوع ضمیر متصل و منفصل تقسیم می گردند.

ضمایر متصل مفعولی با واسطه (pronombres complementarios indirectos)

نقش این ضمایر در جمله مفعولی است و حالت متممی دارد.

این بخش از ضمایر را به این دلیل متصل می نامند چون در همراهی فعل استفاده می شوند.

• به من، برای من (me)
• به تو، برای تو (te)
• به او، برای او، به شما، برای شما (محترمانه تو) (le)
• به ما، برای ما (nos)
• به شما، برای شما (os)
• به آنها، برای آنها، به شما، برای شما (محترمانه شما جمع) (les)

به مثالهای زیر دقت کنید.

ضمایر متصل مفعولی بی واسطه (pronombres complementarios Directos)

• مرا (me)
• تو را (te)
• او را (مذکر)، شما را (محترمانه تو) (lo)
• او را (مونث)، شما را (محترمانه تو) (la)
• ما را (nos)
• شما را (os)
• آنها را (مذکر)، شما را (محترمانه شما جمع) (los)
• آنها را (مونث)، شما را (محترمانه شما جمع) (las)

مثال:

ضمایر منفصل مفعولی

این ضمایر را باید با ضمایر متصل مفعولی با واسطه در یک جمله با هم آورد زیرا به تنهایی معنای کاملی ندارند، در حقیقت این ضمایر مکمل آن ضمایر می باشند و همان معنا را دارند.

• به من (a mí)
• به تو (a ti)
• به او (مذکر) (a él)
• به او (مونث) (a ella)
• به شما (محترمانه تو) (a usted)
• به ما (a nosotros/as)
• به شما (a vosotros/as)
• به آنها (مذکر) (a ellos)
• به آنها (مونث) (a ellas)
• به شما (محترمانه شما جمع) (a ustedes)

نکته: همان طور که گفتیم این ضمیر با نوع اول مفعولی مکمل یکدیگرند:

• Me: a mí
• Te: a ti
• Le: a él, a ella , a usted
• Nos: a nosotros/as
• Os: a vosotros/as
• Les: a ellos, a ellas , a ustedes

توجه داشته باشید این ضمایر در حالت تاکید می آید یا اول جمله و یا آخر آن و جمله بدون آنها معنا دارد. به این مثال توجه فرمائید.

وقتی می گوییم me dices یعنی “به من می گویی”. این جمله معنا دارد ولی وقتی می گوییم me dices a mí.

قسمت a mí تاکید بر بخش اول است و جمله آن نیز معنی خود را حفظ می کند پس در نتیجه گروه اول لازمند و گروه دوم تاکیدی می باشند.

نکته: همین ضمایر به تنهایی نقش دیگر نیز دارند و آن همراهی آنها با حروف اضافه می باشد. بدین معنا که اگر قرار باشد از ضمایری همراه حروف اضافه استفاده کنیم، حتما این نوع را باید انتخاب کنیم.

ضمایر همراه حروف اضافه

ضمایر: mí, ti, ella, usted, nosotros/as, vosotros/as, ellos, ellas, ustedes که با حروف اضافه: a, de, por, para همراه می شوند.

توجه داشته باشید که همین ضمایر در همراهی با حرف اضافه «با» شکل دیگری به خود می گیرند.

ضمایر همراهی (pronombres de compaña)

همانطور که از اسم آن مشهود است با این ضمایر حالت همراهی را می رسانیم. و عبارتند از:

• با من (conmigo)
• با تو (contigo)
• با او (مذکر) (con él)
• با او (مونث) (con ella)
• با شما (محترمانه تو) (con usted)
• با خودش (consigo)
• با ما (con nosotros/as)
• با شما (con vosotros/as)
• با آنها (مذکر) (con ellos)
• با آنها (مونث) (con ellas)
• با شما (محترمانه شما جمع) (con ustedes)
• با خودشان (consigo)

نکته: ضمایر متصل به طور کلی قبل از فعل می آیند به جز در یه حالت زیر:

1. عین مصدر
2. حالت امری
3. این مصدر

در رابطه با مثالهای زیر دقت فرمایید.

در این مثال مشاهده می کنیم که ضمیر قبل از فعل آمده است. اما به مثال های بعدی توجه فرمائید.

ضمایر انعکاسی (Pronombres Reflexivos)

از این ضمایر هنگامی استفاده می کنیم که فاعل و مفعول جمله یکی هستند، اصطلاحا به افعال انعکاسی، افعال دو ضمیره می گویند. این ضمایر همیشه همراه افعال انعکاسی می آیند.

• خودم را (me)
• خودت را (te)
• خودش را (se)
• خودتان را (محترمانه تو) (se)
• خودمان را (nos)
• خودتان را (os)
• خودشان را (se)
• خودتان را (محترمانه شما جمع) (se)

نکته: چون این ضمایر به غیر از دو حالت سوم شخص مثل ضمایر مفعولی می مانند لذا ممکن است در تجزیه و ترکیب نتوانید بین این دو نوع ضمیر را تمیز دهید، بدین منظور می توانیم از این قانون پیروی کنیم که:

در یک جمله انعکاسی فعل و ضمیر با هم هماهنگی دارند، یعنی وقتی می گوییم: «موهایت را شانه می زنی» ضمیر و فعل هر دو در دوم شخص آورده می شوند در حالی که این مسئله در رابطه با ضمایر مفعولی و مطابق آنها با فعل رخ نمی دهد.

به مثالهای زیر دقت کنید.

همانطور که ملاحظه می فرمائید nos, mojamos هر دو در اول شخص جمع آورده می شوند.

در این مثال نیز همان موضوع در اول شخص مفرد واقع می گردد. اما:

Te ضمیر مفعولی متصل در دوم شخص می‌باشد و levanto فعل در اول شخص می باشد.

ضمابر متقابل (Pronombres Recíprocos)

این ضمایر از اهمیت ویژه ای در محاوره و مکاتبات برخوردارند، ضمایر متقابل همان گونه که از اسمشان بر می آید صحبت از کاری دو جانبه و بین دو گروه یا دو فرد به طور همزمان میکند و از آنجا که برای این منظور باید حتما مورد صحبت ما بین افراد صورت گیرد، لذا این ضمایر برای من و تو و او نمی‌تواند وجود داشته باشد. زیرا نمی توانم بگویم من و خودم به هم نامه می‌نویسیم. در حالی که می گوییم ما با هم مکاتبه می کنیم. و عبارتند از:

• Nos
• os
• se

به مثالها توجه فرمائید:

یعنی ما دو نفر متقابلاً به هم به هم نامه می نویسیم. درست مثل این می ماند که بگوییم:

ضمایر منفصل La (s) – lo (s)

در ضمایر منفصل به ضمیر (lo, la) , (los, las) جمع آنها می رسیم که این ضمایر در مفاهیم (او را) و (آن را) مورد استفاده قرار می گیرند. یعنی هم شخصی هستند و هم غیر شخصی.

نکته: حرف اضافه a در معنای «را» و «به»، قبل از ذکر نام انسان به کار می روند.

برای درک مطلب به این مثالها توجه فرمائید.

اگر کلمه مادر بزرگ را برداریم جمله به صورت زیر در می آید.

یا: میروم او را ببینم.

او را A mi abuela = a ella = la

در رابطه با ضمیر غیر شخصی این ضمایر به مثال زیر توجه فرمائید.

آن را La novela = la

موارد استفاده lo (s) , le (s)

جهت استفاده از ضمایر مذکور مشکلاتی وجود دارند که به بحث آنها می پردازیم.

اگر در جمله ای دو ضمیر متممی وجود داشته باشند (یکی شخصی و دیگری غیر شخصی) ضمیر شخصی را به عنوان مفعول غیر مستقیم در نظر گرفته و از ضمیر le (s) استفاده می کنیم و ضمیر غیر شخصی را مفعول مستقیم نامیده و از ضمایر la (s), lo (s) برای آنها استفاده می کنیم.

Un regalo = lo

A mi amiga = le (se)

که می توانیم جمله را به حالت زیر بیاوریم.

توجه: اما همانطور که می دانید این جمله به این صورت ادا نمی شود و آن به دلیل عدم زیبایی جمله و تکرار زیادی حرف «L» می باشد که در این موارد از ضمیر se در همان معنای le استفاده می کنیم.

اگر دو ضمیر متممی وجود داشته باشند اولی همیشه me, te, nos, os, se

پس از ضمیر se با ارزش غیر شخصی از ضمیر le برای مذکر و از la برای مونث استفاده می کنیم.

پس از ضمیر se با ارزش شخصی از اشکال lo (s) , la (s) استفاده می شود.

Se = le تاکید

پس از me,te, nos, os ترجیحا از lo جهت مذکر و la جهت مونث استفاده می شود.

اگر تنها یک ضمیر متممی به کار رود.

اگر آن ضمیر غیر شخصی باشد از اشکال lo (s) , la (s) برای مذکر و مونث استفاده می کنیم.

اگر این ضمیر شخصی باشد.

اگر متمم با واسطه باشد از le (s) استفاده می کنیم.

هنگامی که متمم بی واسطه (مفعولی صریح) باشد.

الف: اگر مونث باشد از la (s) استفاده می شود.

ب: اگر راجع به فرد مذکر صحبت شود، در این مورد در گفتار همیشه تردید بین استفاده از la (s) و le (s) وجود دارد.

ج: و اگر شخص را با ضمیر usted (es) خطاب کنیم معمولاً از le (s) استفاده می شود.

نکته مهم: تفاوتهای موجود بین le, lo, la مباحث تحت عنوان leísmo, laísmo, loismo به وجود می آورد.

استفاده (la) به جای (le) = laísmo

به جای اینکه a ella را اول جمله استفاده کنیم.

استفاده نابجای le به جای lo , la (مفعولی صریح) = leísmo

به جای اینکه بگوییم:

استفاده نا بجای lo به جای le (مفعول غیر صریح) = loismo

به جای اینکه بگوییم:

ضمیر خنثی (el pronombre neutro)

در اسپانیولی ضمیر خنثی وجود ندارد. زیرا اسم در این زبان یا مذکر است یا مونث (جمع و مفرد). هر گاه ضمیر جایگزین اسمی می شود، جنسیت آن اسم را می‌پذیرد.

اما شرایطی وجود دارد که در آنها از ضمایر خنثی استفاده می کنیم.

آنچه را، آن موضوع را: Lo

و تمام سری دوم ضمایر نامعین: Esto, eso, aquello , ello, algo, nada , que, qué

چه زمانی از ضمیر خنثی استفاده می شود؟

زمانی که صحبت از مجموعه ای می شود که نمی توان یک اسم معین از آن را مد نظر قرار داد.

در رابطه به مثالها توجه فرمائید.

در این مثال eso, lo به منظور محتوای جمله ادا شده قبل از بیان جمله ما می باشد.

در این مثال aquello باز به اتفاقی بر میگردد که برای جمع واقع گردیده است. مثلاً وقتی رفتیم شام بخوریم برق رفت و غیره.

استثنا: هر گاه lo مسند واقع گردد، می تواند در نقش صفت یا اسم قبلی تلقی گردد.

به دلیل مذکور، هر گاه جمله ای مورد نظر باشد، آن جمله را می توانیم با یک ضمیر خنثی جایگزین کنیم.

گاهی اوقات گوینده با علم به جنسیت مورد سوال به دلایلی نمی خواهد آن را بازگو کند، حال این می تواند، هر نوع طرز برخورد تلقی شود خواه بصورت کنایه، تنبیه، تحقیر و غیره، مثال کسی مدادی را در دست گرفته می گوید.

گوینده در اینجا تنها از این ضمیر استفاده می کنند به جای اینکه بگوید eso و یا aquello.

توجه داشته باشید:

این به گوینده نزدیک است. Esto

(در محاوره فارسی عامیانه اون گفته می شود) به گوینده دور و به شنونده نزدیک است. Eso

آن به هر دو دور است. Aquello

البته اگر گوینده در جمله فوق نظر خاص را دنبال نمی کرد می گفت.

در همین رابطه به این مثالها توجه فرمائید.

معنی این جمله در فارسی چنین می شود:

این را برایت می آورم.

هنگامی که مورد سوال بازی سوال کننده معلوم نیست، ولی وقتی جواب آن را دریافت کرد دیگر در جملات بعد می بایستی از ضمایر و حروف تعریف مربوطه مذکر و مونث برای آن استفاده کرد.

یا برای دیگر ضمایر خنثی فاصل و یک ویرگول قرار گیرد. از جمله qué, cuáles …

هماهنگی: ضمیر خنثی می تواند همراه صفت بیاید و یا اینکه بجای فاعل در جمله ای قرار گیرد. این هماهنگی همیشه در سوم شخص مفرد مذکر به وجود می آید.

اگر از ضمیر خنثی اشاره جهت معرفی شیئ استفاده شود، مفرد یا جمع بودن فعل به مفرد و یا جمع بودن شیئ بستگی پیدا می کند.

ضمایر ملکی (Pronombres posesivos)

این ضمایر بیانگر تعلق کسی یا چیزی برای گوینده می باشند. و عبارتند از:

• Mío/a (s)
• Tuyo /a (s)
• Suyo /a (s)
• Nuestro/a (s)
• Vuestro/a (s)
• Suyo/a (s)

این ضمایر با نوع و تعداد اسمی که جایگزینش می شوند هماهنگی دارند و به تنهایی نمی توانند بیانگر معنای خاصی باشند زیرا این معنا بستگی به اسمی دارد که این ضمیر در جای آن قرار می گیرد.

نکته: ضمایر ملکی و صفات ملکی را نباید یکی دانست، چون اولی جایگزین اسم می شود، دومی همراه اسم می آید.

این حروف همیشه اسم را همراهی می کنند، لذا هر زمان همراه هر کلمه ای بیایند آن را به اسم تبدیل می کنند، در همین رابطه ضمایر ملکی نیز در یک حالت با حرف تعریف می آیند که حالت اسمیه این ضمایر می باشند.

بدین ترتیب ضمایر مذکور را می توانیم در کادر دیگری به شکل زیر داشته باشیم.

La برای مونث، el برای مذکر، lo برای خنثی به ضمیر افزوده می شود.

ضمیر خنثی در مفهوم کل و گروه و طبق تعاریف گذشته معنای متنی یا گفته ای مذکور را در بر می گیرد. در رابطه با مثالها توجه فرمائید.

• (El, la, lo) _ mío/a
• (El, la, lo)_ tuyo/a
• (El, la, lo) _ suyo/a
• (El, la , lo) _ nuestro/a
• (El, la,lo) _ vuestro/a
• (El, la, lo) _ suyo/a

در نظر داشته باشید که اگر شیئ ما مفرد نباشد و راجع به اشیاء یا اشخاص (جمع) صحبت شود، طبعا این حروف تعریف به صورت جمع los, las می آیند. مثال:

ضمایر اشاره (Pronombres Demostrativos)

این ضمایر بیانگر فاصله در یک گفتگوی دو جانبه می باشد.

Ésta (s) این (مونث): جسم به گوینده نزدیک است.

Éste (s) این (مذکر): جسم به گوینده نزدیک است.

Ésa/ése: جسم به گوینده دورتر است تا به شنونده. و یکی از موارد استفاده آن تحقیر یا بی ارزش نشان دادن شیئ می باشد و در فارسی عامیانه کلمه ای معادل «اون» برای این کلمه وجود دارد.

Aquél/aquélla آن: به گوینده و شنونده جسم مورد نظر دور است.

نکته مهم 1: باید بنا به تعریف و ضمیر و صفت به این نکته توجه داشته باشیم که اولی جایگزین اسم و دومی همراه اسم می باشد. که متأسفانه در بسیاری از موارد این دو مهم در اکثر کتب گرامری در نظر گرفته نمی شود. بدین ترتیب نمی توان در جمله ای با وجود این صحبت از ضمیر کرد، و در جملاتی که در آنها از ضمیر اشاره استفاده می کنیم، باید در نظر داشت که از جسم مورد بحث در جملات قبلی صحبت شده است یا گوینده و شنونده رو در روی هم هستند و با نشان دادن شیب راجع به آن صحبت می کنند. تفاوت این مطلب را در مثال زیر مشاهده میکنید.

کلمه این در جمله مذکور صفت است. (صفت اشاره)

کلمه این در این جمله ضمیر اشاره به نزدیک می باشد. (ضمیر اشاره)

نکته 2: آکادمی رئال زبان در رابطه با آکسان گذاری قواعد بسیار دارد. اما در این بخش متذکر می شویم که به منظور ادغام شدند این دو نوع ضمیر و صفت اشاره باید به نکته زیر توجه کرد.

ضمایر اشاره اکسان گرافیک دارند. مثال: aquél

صفات اشاره فاقد اکسان گرافیک می باشند. مثال: aquel

اما این دو مورد استفاده مشابه ای دارند که توأما به بحث راجع به آنها خواهیم پرداخت.

محل و مکان:

زمان:

ترتیب و نحوه قرار گرفتن ضمایر در جمله:

صفت اشاره همراه بخش اسمیه یا گروه اسمی می آید.

صفت اشاره می تواند قبل یا بعد از اسم قرار گیرد.

«این حالت جمله اکثر اوقات بیانگر بی تفاوتی یا بی ارزشی شیئ مورد نظر برای گوینده می باشد.»

ضمایر اشاره اکسان گرافیک دارند ولی صفت اشاره فاقد این اکسان می باشد.

هماهنگی: صفت و ضمیر همواره با اسم در نوع و تعداد هماهنگی دارند.

ضمایر موصولی (pronombres relativos)

تعریف: ضمیر موصولی می تواند در یک جمله نقش یک حرف و زمان ضمیر را ایفا کند؛ بدین ترتیب هم به جای اسم، یا عبارت و یا موضوع مطرح می نشیند و هم دو جمله را به هم مربوط می سازد.

به عبارت بهتر آن دسته از ضمایر هستند که به اسم گفته شده یا به متن نوشته شده ای معطوف می گردند، بدون اینکه مجدداً از آنها اسمی آورده شود.

ضمایر موصولی عبارتند از:

• Que که (کسی که، اینکه) (مفرد)
• Cual اینکه (مفرد)
• Quien کسی که (مفرد)
• Cuyo /cuya این که، کسی که (مفرد)
• Cuanto / cuanta تعدادی که (مفرد)
• Que که (جمع)
• Cuales آنهایی که (جمع)
• Quienes کسانی که (جمع)
• Cuyos/cuyas آنهایی که، کسانی که (جمع)
• Cuantos/ cuantas تعدادی که (جمع)

به توضیحاتی جهت ضمایر موصولی توجه فرمائید.

Que = آنهایی که (افراد مذکور که خارج شده اند و برابر las cuales می باشد).

Que ضمیر نامتغیری است که می تواند به انسان، حیوان یا شیئ برگردد.

Quien, quienes این ضمایر موصولی تنها به انسان باز می گردد.

Cual, cuales این ضمایر می توانند جایگزین شیئ، فرد یا حیوان شوند.

(در اینجا میتوانیم به جای los cuales از los que استفاده کنیم).

Cuyo/cuya – cuyos/cuyas: این ضمیر معادل (cual, que, de quien) می باشد.

نکته: در این ضمایر نیز می توان از همراهی حروف تعریف استفاده کرد.

(در اینجا به جای que می توان از la cual نیز استفاده کرد).

(در این جمله می توانیم به جای quienes از que یا los cuales استفاده کرد).

ضمایر استفهامی (el pronombre interrogativo)

تعریف: این ضمایر برای سوالی کردن جمله به کار می رود و از لحاظ نوشتاری مثل ضمایر موصولی می باشد. تنها تفاوت آنها اکسان گرافیک در ضمایر استفهامی می باشد. بدین ترتیب عبارتند از:

• Qué (برای اشیاء به کار میرود.)
• Quién, quiénes (برای اشخاص به کار می رود.)
• Cuál, cuáles (برای اشیاء یا اشخاص مورد استفاده قرار می گیرد.)
• Cuánto/a

صفات استفهامی و ضمایر استفهامی یکسان هستند، با توجه به اینکه صفات همراه اسم می آیند.

ضمایر مبهم (pronombres indefinidos)

تعریف: به آن دسته از ضمایر اطلاق می گردد که اشیاء یا افرادی را بدون توضیح دقیقی نسبت به مقدار و تعدادشان بیان می کند. و عبارتند از:

• Algo (چیزی)
• Alguien (کسی)
• Cualquiera (هر کدام، هر کس)
• Quienquiera (هر کسی)
• Nadie (هیچ کس)
• Nada (هیچ چیز)

به مثالهای زیر توجه فرمائید.

ضمایر شمارش (el pronombre numeral)

استفاده از اعداد ترتیبی و شمارش در پاسخ به سوالی، از آن اعداد ضمیر شمارش می سازد.

ضمایر اشاره در همراهی با اسم صفت اشاره می سازند.

در این مطلب با مبحث ضمایر در زبان اسپانیایی آشنا شدیم. اگر سوالی در این مورد دارید، حتما از بخش نظرات همین مطلب بپرسید. برای یادگیری کامل زبان اسپانیایی نیز می توانید در کلاس های آموزش زبان اسپانیایی فرالن شرکت کنید. برای اطلاعات بیشتر صفحه زبان اسپانیایی را ببینید.