شکل کلی افعال در زبان اسپانیایی
مبحث پیش روی شما در زبان اسپانیایی از مباحث و دروس پایه محسوب می شود و بسیار مهم است به طوری که اگر آن را درست فرا بگیرید تقریبا گام مهمی در یادگیری گرامر و ساختار زبان اسپانیایی برداشته اید. قبل از هر چیزی ابتدا سراغ تعریف ساده ای از فعل می ریم.
فهرست مقاله
فعل چیست؟
فعل کلمه ای است که انجام شدن یا روی دادن حالتی را نشان می دهد. در همه زبانها مخصوصا اینجا در زبان اسپانیایی، فعل باید با فاعل از لحاظ تعداد پیروی کند. بدان معنی که اگر فاعل مفرد بود فعل هم مفرد و اگر جمع بود، فعل ما جمع است و هنگام استفاده از فعل باید به حاضر یا غایب بودن فرد و افراد در صرف فعل هم توجه کرد.
مورد دیگری که در زبان اسپانیایی وجود دارد، وجود افعال شخصی و غیر شخصی است که در زبان های دیگر هم تا حدودی وجود دارند که شامل فرم های ثابتی نظیر مصدری، اسم فاعلی و اسم مفعولی می شوند که نامتغییر هستند.
شناسایی افعال در زبان اسپانیایی بسیار ساده است چون مصدر ها در زبان اسپانیایی کلا به سه پایانه ar, er و یا ir ختم می شوند. مثال:
- cantar (آواز خاندن)
- comer (خوردن)
- vivir (زندگی کردن)
خوبی این بخش باز هم در این است که اکثر افعال به ar ختم می شوند و اکثرا با قاعده هستند که هنگام مطالعه مقاله بازه های زمانی مختلف به وضوح در صرف افعال این باقاعدگی را شرح داده ایم و به راحتی با به کار بردن پایانه های ثابت هر بازه زمانی می توانبد فعل دلخواه خود را صرف کتید.
چیز دیگری که حائز اهمیت است و باید بدانید این است که حالت اسم فاعل (gerundio) دقیقا مانند حالت استمراری انگلیسی (-ing) و حال استمراری در فارسی است و برای تشکیل ساختار آن کافی است پایانه های ar,er,ir را حذف کنید و به جایشان به ترتیب ando و iendo قرار دهید. مثال:
cantar > cantando
آواز خواندن > آواز خان
comer / vivir > comiendo / viviendo
خوردن/زندگی کردن > در حال خوردن/زندگی کردن
نکته بعدی در ساختار و فرم شناسی کلی افعال در زبان اسپانیایی، حالت اسم مفعولی است که آن ها را در زبان انگلیسی با حالت سوم فعل در بازه های زمانی ماضی بعید و ماضی نقلی و در فارسی به شکل رفته، گفته، خورده و … می شناسیم.
در زبان اسپانیایی دستیابی به این فرم هم راحت است چون فقط کافی است پایانه های اصلی ar,er,ir را حذف کنیم و در حالت باقاعده به جایشان -ado و ido بیاوریم.
لازم به ذکر است در حالت بی قاعده تغییرات افعال این دسته زیاد است و نیازمند یادگیری فرم کلی است. مثال:
cantar > cantado (regular participle)
آواز خواندن > آواز خوانده (حالت باقاعده)
hacer > hecho (irregular participle)
انجام دادن > انجام داده (حالت بی قاعده)
La ópera es interpretada por Monserrat Caballé. (variable participle in a passive sentence)
این اپرا توسط مونتسرات کابالیه اجرا می شود.
Nosotros ya tenemos compradas las entradas. ↔ Nosotros ya hemos comprado las entradas. (variable participle because of the verb tener)
ما بلیط های ورودی را خریداری کرده ایم.
حالت های شخصی افعال در زبان اسپانیایی
چون به طور جداگانه و مفصل در مقاله های بازه های زمانی توضیحات در همین سایت داده شده اند زیاد به آنها نمی پردازیم و فقط باید اشاره کنیم هر بازه زمانی در این حالت از افعال، تغییرات پایانه ای منحصر به فرد خود را دارند و باید جدا جدا یاد گرفته شوند.
برای مثال در این گروه سراغ حال ساده می رویم. افعال در این گروه برای صرف شدن ar, er, ir مصدر خود را از دست می دهند و به ترتیب در -ar پایانه های o, as, a, amos, ais, an و در -er پایانه های o, es, e, emos, eis, en ,و افعال با مصدر ir- در هنگام صرف شدن پایانه های o, es, e, imos, is, en را می گیرند.
نکته دیگری که نه تنها اینجا بلکه در بازهای زمانی دیگر هم حائز اهمیت است تغییرات ریشه ای هنگام صرف افعال بی قاعده هر بازه زمانی است. درست است که همه افعال مثلا هنگام تصریف و صرف شدن در حال ساده پایانه های بالا را می گیرند اما تغییرات ریشه ای بسیار زیادی دارند که نشانه بی قاعده بودن تمام و کمال آنهاست.
مثال برای افعال باقاعده در حال ساده:
فعل cantar (آواز خواندن):
- canto
- cantas
- canta
- cantamos
- cantáis
- cantan
فعل comer (غذا خوردن):
- como
- comes
- come
- comemos
- coméis
- comen
فعل vivir (زندگی کردن):
- vivo
- vives
- vive
- vivimos
- vivimos
- vivís
- viven
اما اکنون به چند مثال برای بی قاعده ها دقت کنید:
فعل ir (رفتن):
- voy
- vas
- va
- vamos
- vais
- van
فعل tener (داشتن):
- tengo
- tienes
- tiene
- tenemos
- tenéis
- tienen
مثال بیشتر در جملات با افعال متفاوت:
Yo trabajo en un banco.
در بانک کار می کنم.
نکته: در زبان اسپانیایی نیازی به ذکر فاعل در جملات نیست چون دقیقا مانند زبان فارسی، پایانه فعل خودش نشان دهنده شخص است.
اکنون می خواهیم سراغ mood ‘حالت فعل’ در زبان اسپانیایی برویم که این مبحث هم بسیار مهم است.
در زبان اسپانیایی هر فعل سه حالت دارد:
- خبری (indicativo)
- التزامی (subjuntivo)
- امری (imperativo)
حالت خبری بیانگر بیانگر اطلاعات واقعی و حقیقی است و اکثر جملات هم در این زبان زیبا در این حالت ظاهر می شوند. مثال:
Desayuno café y tostadas todos los días.
هر روز، صبحانه قهوه و نان تست می خورم.
حالت التزامی بیانگر فرضیه، شک، ابهام و اطلاعات گنگ است که اغلب در زبان اسپانیایی بعد از جمله منفی در جمله پیرو ظاهر می شود.
No creo que hoy desayune café y tostadas.
فکر نمی کنم امروز صبحانه قهوه و نان تست بخورم.
و حالت امری هم، همانطور که از نامش پیداست، بیانگر امر و نهی است که در دو فرم مثبت و منفی به کار می رود و پیچیدگی های خاص خود را هنگام صرف دارد.
Trae más leche, por favor.
لطفا برایم شیر بیاور.
No compres café descafeinado.
قهوه بدون کافئین نخر.
بازه های زمانی در زبان اسپانیایی
همانطور که بالاتر هم توضیح دادیم، زبان اسپانیایی هم مانتد دیگر زبان های اصلی و مهم دنیا، دارای بازه های زمانی متفاوت و مهم خودش با صرف فعل های مختص خود است که جداگانه به آنها در مقاله های مختلف پرداخته ایم.
از معروف ترین این بازه ها می توانیم به حال ساده، گذشته ساده، ماضی نقلی، ماضی بعید، حال استمراری، ماضی نقلی استمراری و … اشاره کرد که هر بازه زمانی صرف فعل خود را در دو گروه باقاعده و بی قاعده دارد و باید آنها را تمرین و تکرار فراوان کرد تا آموخت. مثال:
Como a la una. (indicative)
ساعت 1 ناهار خوردم.
Te llamo cuando salga de trabajar. (subjunctive)
وقتی از سر کار خارج شوم بهت زنگ می زنم.
نکته: بازه های زمانی ترکیبی نظیر ماضی نقلی، بعید و … در زبان اسپانیایی از صرف افعال کمکی به علاوه افعال اصلی در حالت هایی نظیر اسم مفعولی تشکیل شده اند. مثال:
Hoy he comido a la una. (indicative)
امروز ساعت 1 ناهار خورده ام.
Lucía te llamará cuando haya salido de trabajar. (subjunctive)
هنگانی که از محل کار بیرون بروی، لوسیا بهت زنگ خواهد زد.
افعال اصلی و افعال کمکی
همانطور که می دانید فعل جمله، قلب یک جمله محسوب می شود. هنگامی که در یک جمله دو یا چتد فعل وجود داشته باشند، باید بدانیم کدام اصلی و کدام کمکی است.
تشخیص این مورد هم در زبان های مشتق شده از لاتین بسیار ساده است چون از همان ابتدا این زبانها برایتان مشخص می کنند کدام افعال کمکی و کدامشان اصلی هستند.
فعل اصلی در جملات ساده، بیانگر کار و عمل هستند ولی برعکس در جملات ترکیبی افعال کمکی به کنار افعال اصلی می آیند و صرف می شوند تا مکمل هم باشند و معنی را به بهترین شکل منتقل کنند. مثال:
Como a la una. (simple tense)
ساعت 1 غذا می خورم.
Hoy he comido a la una. (compound tense)
امروز ساعت 1 غذا خورده ام.
همانطور که می بینید در مثال اول فعل comer فعل اصلی و مثال دوم که بازه زمانی ترکیبی است فعل haber کنار comer آمده و صرف شده و به جرات می توان گفت فعل haber مهم ترین فعل کمکی در زبان اسپانیایی است.
افعال کمکی مهم دیگر در زبان اسپانیایی عبارتند از ser و estar که آنها هم در بازه های ترکیبی نطیر حال استمراری, ساختار مجهول و … کاربرد های فراوانی دارند.
He sido invitado a una cena.
به یک مهمانی دعوت شدم.
Estoy comiendo en un restaurante.
در یک رستوران در حال غذا خوردنم.
عبارات فعلی
عبارات فعلی (perífrasus verbales) عبارت است از ترکیب دو فعل که اولین فعل آنها صرف می شود و دومی غیر شخصی باقی می ماند.
Mañana voy a ir de compras. (periphrasis with the infinitive)
فردا خرید می روم.
El gato está durmiendo. (periphrasis with the gerund)
گربه در حال خواب است.
Tengo preparada una tortilla en la nevera. (periphrasis with the participle)
یک املت آماده در یخچال دارم.
معلوم یا مجهول
ساختار دیگری که افعال در آنها نقش پر رنگی دارند، معلوم و مجهول هستند. خوشبختانه باید بگوییم ساختار معلوم بسیار پرکاربرد تر از مجهول است و اکثر جملان معلوم هستتد.
جملات معلوم، به جملاتی گفته می شود که در آنها فاعل و کننده کار مشخص هستند و جملات مجهول، برعکس، کننده کار و فاعل در آنها معلوم نیستند و حذف شده اند. مثال:
El camarero del restaurante atendió a los clientes con mucha amabilidad.
پیشخدمت رستوران با مهربانی از مشتریان پذیرایی کرد.
Mis padres y yo fuimos atendidos con mucha amabilidad por el camarero del restaurante.
گارسون رستوران با پدر و مادرم بسیار مهربانانه رفتار کرد.
افعال انعکسی
نوع دیگری از افعال در زبان اسپانیایی، افعال انعکاسی هستند که بسیار منحصر به فرد هستند و عکس العمل کار به خود شخص در آنها باز می گردد و باید با فاعل و فعل، ضمیرشان تبعیت و پیروی کامل کند. مثال:
Por las mañanas, me lavo los dientes después de desayunar.
صبح ها، بعد از صبحانه، دتدانهایم را مسواک می زنم.
افعال ser, estar و parecer
سه فعل بالا بسیار بسیار پر کاربرد هستند که از آنها برای پیوند بین صفت و اسم به کار می رود که در این حالت به تنهایی معنای خاصی نمی دهند و با چیزی که به آن ارجاع دارند ترجمه می شوند:
Marta es inteligente.
مارتا باهوش است.
Marta es ingeniera.
مارتا مهندس است.
در مقابل افعال اصلی به تنهایی معنی می دهند و نیازی به هیچ فعل دیگری برای پیام رسانی در جمله را ندارند.
مثال:
Marta desayuna temprano.
مارتا زود صبحانه می خورد.
افعال گذرا و ناگذر (متعدی و لازم)
در دیکشنری های معتبر این افعال را با نام های transitivo و intransitibo می بینید. به یاد داشته باشید منظور از این افعال در حالت لازم (intransitivo) این است که نیازی به مفعول ندارند و در سوی مقابل افعال متعدی (transitivo) مفعول لازمند.
El panadero vende pan y pasteles.
نانوا، نان و کیک می فروشد.
Voy al trabajo en bicicleta.
با دوچرخه سر کار می روم.
Nací en 1988.
سال 1988 به دنیا آمدم.
افعال وجهی
افعال وجهی هم افعالی بسیار مهم هستند که در زبان اسپانیایی کاربرد زیادی دارند و مانند دیگر زبان ها از آنها برای بیان اجبار، الزام، نیاز و … استفاده می کنیم.
از مهمترین افعال وجهی در زبان اسپانیایی می توان به poder ‘توانستن’ ، deber و tener que ‘اجبار کردن’ ، querer ‘خواستن’ و … اشاره کرد که باید یاد آور شویم اکثر افعال وجهی و کمکی در زبان اسپانیایی بی قاعده هستتد و تغییرات ریشه ای زیادی هنگام صرف شدن دارند و بعد از آنها فعل به شکل مصدر ساده می اید و نباید صرف شوند.
اکنون شما با اکثر فرم و ساختار های فعلی اصلی زبان اسپانیایی اشنا شدید. این نوید را به شما می دهیم با یک جستجوی ساده در همین سایت فرالن در قسمت افعال و بازه های زمانی می توتنید هر یم از افعال و ساختار های بالا را جداگانه در جزییات مطالعه کنید و مثال های زیادی یاد بگیرید.
فراموش نکنید هر مقاله را بارها مطالعه کنید و نکته برداری لازم را انجام دهید تا ساختارها را هنگام صحبت فراموش نکنید.
این بود از شکل کلی افعال در زبان اسپانیایی که امیدوارم برای شما مفید بوده باشد. اگر سوالی در این مورد دارید، حتما از بخش نظرات همین مطلب بپرسید. برای یادگیری کامل زبان اسپانیایی نیز می توانید در کلاس های آموزش زبان اسپانیایی فرالن شرکت کنید. برای اطلاعات بیشتر صفحه زبان اسپانیایی را ببینید.
دیدگاهتان را بنویسید