افعال گذرا و ناگذر (مفعول پذیر و مفعول ناپذیر) در زبان فرانسوی
هر جا در زبان فارسی نام فعل گذرا یا متعدی به گوشتان خورد سریع به خاطر بیاورید که این نوع افعال نیاز به مفعول مستقیم و هرگاه فعل لازم یا ناگذر به گوشتان خورد، یعنی فعل جمله نیازی به مفعول ندارد.
در زبان فرانسوی هم این افعال وجود دارند که به افعال متعدی یا گذرا و مفعول لازم transitif و افعال ناگذر بدون مفعول را intransitif می نامیم.
تقریبا می توان گفت شناسایی این افعال از ترجمه جملات چه در فارسی و چه در فرانسوی بسیار راحت است. جدای از این، در زبان فرانسوی با یک جستجوی ساده می توانید لیست افعال متعدی و مفعول پدیر را با مثال بیابید و کار بسیار راحت است.
اکنون به مثال های زیر دقت کنید:
Tex entend le téléphone.
تکس صدای تلفن را می شنود.
Joe parle à Tex.
جو با تکس صحبت می کند.
Joe dort souvent au volant.
جو اغلب سر کار خوابش می برد.
در مثال اول “صدای چیزی را شنیدن”، به ما سیگنال مفعول را می دهد و با مطرح کردن سوال هایی نظیر چه چیز و چه کس را به راحتی می توان فهمید منظور تلفن است و مفعول مستقیم محسوب می شود. پس فعل entendre به معنی ‘فهمیدن/شنیدن’ فعلی متعدی و مفعول لازم است.
در جمله دوم هم با کسی صحبت کردن باز سیگنال مفعولی دارد ولی اینجا مفعول غیر مستقیم داریم. با این حال باز فعل parler فعلی متعدی و مفعول پذیر محسوب می شود.
اما در جمله آخر “خوابیدن” کار و امری است که مفعولی ندارد و ساده تلقی می شود پس نتیجه می گیریم فعل dormir ‘خوابیدن’ در زبان فرانسوی فعلی لازم و ناگدر است و نیاز به مفعول ندارد.
مثال های بیشتر:
Tex mange un croissant et il boit du café.
تکس کیک کروسانت می خورد و قهوه می نوشد. (فعل خوردن ‘manger’ و نوشیدن ‘boire’ هر دو گذرا و مفعول لازمند.)
Il finit son petit déjeuner.
صبحانه اش را تمام می کند. (فعل تمام کردن ‘finir’ مفعول لازم و گذرا است)
et il lit le journal. Dring, dring. C’est Joe au téléphone.
و روزنامه اش را می خواند، درینگ درینگ، صدای تلفن می آید، جو زنگ زده است. ( فعل خواندن ‘lire’ گذرا و مفعول پذیر است)
موارد خاص تر:
در زبان فرانسوی افعال دیگری هم وجود دارند که شاید در زبان های دیگر، مخصوصا انگلیسی، متعدی و گذرا محسوب نشوند ولی در فرانسه بر عکس آنها رخ می دهند. برای مثال چهار فعل
- Regarder (دیدن/ تماشا کردن)
- Ecouter (شنیدن)
- Demander (پرسیدن)
- Chercher (جستجو کردن)
- Attendre (صبر کردن)
- Payer (پرداختن)
در زبان فرانسوی مفعول لازم و گذرا هستند ولی در زبان انگلیسی یا حتی فارسی با خرف اضافه می آیند و بعدشان متمم به کار می رود و نه مفعول.
مثال:
Joe: Je roulais en voiture. Je regardais les filles.
جو گفت: ماشین سواری می کرد. به دختر ها نگاه می کرد.
در این مثال هر دو فعل rouler ‘راندن’ و regarder ‘تماشا کردن’ گذرا و مفعول دار هستند.
J’écoutais de la musique country à la radio.
به موسیقی محلی در رادیو گوش می دادم. (فعل écouter’ گوش دادن’ هم فعلی مفعول پذیر و گذرا است.)
Et puis, oh, là là. J’ai eu un accident de voiture. La police est arrivée et le flic m’a demandé mes papiers.
و سپس , اوه, تصادف کردم . پلیس رسید و از من درخواست مدارک کرد. (در این مثال فقط فعل demander ‘درخواست کردن’ گذرا و مفعول پذیر است.)
J’ai cherché ma carte d’identité, mais je ne l’ai pas trouvée.
به دنبال کارت شناسایی ام گشتم، اماپیدایش نکردم. (فعل chercher ‘گشتن’ فعلی گذرا است.)
Pas de chance! Je suis au commissariat et j’attends mon avocat.
بدشانسی محض! اداره پلیس هستم و منتظر وکیلم. (فعل attendre ‘منتظر ماندن’ گذرا است.)
Tex, j’espère que tu vas payer la contravention!
تکس، امیدوارم پول جریمه ات را پرداخت کنی! (فعل ‘payer’ گذرا و مفعول پذیر است.)
در زبان فرانسوی هر گاه فعلی با حرف اضافه à آمد نشان بر مفعول پذیر بودن آن فعل است:
Joe téléphone à Tex.
جو به تکس زنگ می زند. (در ین مثال فعل téléphoner ‘به کسی زنگ زدن’ فعلی مفعول پذیر است.)
از این دسته افعال می توان به موارد زیر هم اشاره کرد:
- obéir à (پیروی کردن)
- répondre à (جواب دادن به)
- pardonner à (بخشیدن)
- résister à (ایستادگی/مقاومت کردن)
- rendre visite à (کسی را ملاقات کردن)
- ressembler à (شبیه کسی بودن)
- renoncer à (تسلیم شدن/جا زدن)
- téléphoner à (به کسی زنگ زدن)
در زبان فرانسوی گاهی مفعول جمله ذکر نمی شود ولی از معنی اش پیداست که فعل جمله مفعول پذیر است و تلویحا می توان به طور کنایی به آن پی برد. اکنون به مثال های زیر توجه کنید:
En voiture, Joe chante toujours.
در ماشین، جو آواز می خواند.
En voiture, Joe chante toujours Freebird.
در ماشین جو آهنگ freebird را می خواند.
در مثال اول مفعولی وجود ندارد ولی در مثال دوم چون اسم آهنگ ذکر شده می توان آنرا گذرا و مفعول پذیر محسوب کرد.
Il parle fort.
بلند صحبت می کند.
Il parle anglais.
انگلیسی صحبت می کند. (اسم زبان ذکر شده پس فعل گذرا است.)
Il rêve.
رویا می بیند. (خواب می بیند)
Il rêve de hamburgers et de filles.
خواب/ رویای همبر گر و دختر خانم ها را می بیند. (فعل جمله گذرا است)
Il grignotte tout le temps.
همیشه در حال خوردن تنقلات است.
Il grignotte des cacahouettes.
تنقلات بادام زمینی می خورد. ( فعل جمله گذرا است.)
افعال ناگذر:
همانطور که بالاتر توضیح دادیم، از ترجمه و معنی فعل تقریبا می توان به مفعول پذیر (گذرا) یا ناپذیر (لازم/ناگذر) بودن افعال پی برد و قطعا تاکنون متوجه شده اید که اکثر افعال حرکتی که فقط بیانگر جا به جایی هستند و عملا جمله با آنها کاری روی چیزی انجام نمی شود، ناگذر محسوب می شوند که معروف ترین هایشان aller, arriver, partir, sortir هستند که معانی رفتن، رسیدن، ترک کردن و خارج شدن می دهند.
فقط باید به خاطر بسپارید که تعدادی از همین افعال حرکتی و ناگذر، هنگام کاربرد در زمان گذشته، می توانند مفعول هم بگیرند و گذرا (متعدی) شوند و این یکی از پیچیدگی های زبان فرانسوی محسوب می شود و فقط باید این استتناها را در جملات و متال های مختلف یاد گرفت تا برایتان جا بیفتد.
Le week-end passé, Joe est sorti.
هفته گذشته جو بیرون رفت. (فعل ناگدر و بدون مفعول)
Le week-end passé, Joe a sorti son beau camion.
هفته گذشته، جو کامیون زیبایش را بیرون برد. (فعل گذرا با مفعول)
Au commissariat, la tension de Joe monte.
در اداره پلیس، فشار خون جو بالا رفت. (فعل ناگذر و بدون مفعول)
Joe monte l’escalier.
جو از پله ها بالا رفت. (فعل گذرا با مفعول)
افعال معروف گذرای فرانسوی با مفعول غیر مستقیم:
اینجا لیستی از افعال را برایتان ذکر کرده ایم که گذرا هستند ولی مفعول غیر مستقیم می گیرند و پاسخگوی سوال ‘چیزی را برای/به کسی’ هستند:
- acheter (خریدن)
- expliquer (توضیح دادن)
- apporter (آوردن)
- montrer (نشان دادن)
- apprendre (یاد گرفتن)
- offrir (پیشنهاد دادن)
- demander (پرسیدن)
- prêter (قرض دادن)
- donner (دادن)
- promettre (قول دادن)
- écrire (نوشتن)
- rendre (پس دادن)
- emprunter (قرض گرفتن)
- servir (سرو/پذیرایی کردن)
- envoyer (فرستادن)
- vendre (فروختن)
این بود از مبحث افعال گذرا و ناگذر (مفعول پذیر و مفعول ناپذیر) در زبان فرانسوی که امیدوارم به خوبی یاد گرفته باشید. اگر سوالی در مورد این گرامر در زبان فرانسوی دارید، حتما از بخش نظرات همین مطلب بپرسید تا جواب دهیم. همچنین برای یادگیری کامل زبان فرانسه، حتما در کلاس های آموزش زبان فرانسوی سایت فرالن شرکت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید