در مقاله موصوف و صفت در زبان ترکی استانبولی، درباره موصوف و صفت و نحوه استفاده از آنها صحبت کردیم. در اینجا قصد داریم به بررسی مضاف و مضاف الیه در زبان ترکی استانبولی بپردازیم. با فرالن همراه باشید.
مضاف و مضاف الیه در ترکی استانبولی
می دانید که ترکیب اسم + اسم را مضاف و مضاف الیه می گویند. علامت این حالت اسمی در زبان فارسی کسره《 ِ 》و در زبان انگلیسی of می باشد. در زبان ترکی استانبولی در این حالت از پسوند های زیر استفاده می کنیم که دو حالت دارند:
الف) اسم اول + in/ın/un/ün + اسم دوم + i/ı/u/ü
اگر اسم اول با حروف صدادار به پایان برسد یک n میانجی به پسوند ها اضافه می شود: nin/nın/ nun/ nün.
اگر اسم دوم با حروف صدادار به پایان برسد یک s میانجی به پسوند ها اضافه می شود: si/ sı/ su/ sü.
به مثال های جدول زیر توجه کنید:
| درِ ماشین | Arabanın kapısı |
| وسط دریاچه | Gölün ortası |
| بال پرنده | Kuşun kanadı |
| بره ی چوپان | Çobanın kuzusu |
| پای بچه | Çocuğun ayağı |
| باغچه ی خانه | Evin bahçesi |
| پارک اینجا | Buranın parkı |
| پر عقاب | Kartalın tüyü |
| اتوی همسایه | Komşunun ütüsü |
| فکر جوان | Gencin düşüncesi |
ب) اسم اول + اسم دوم + i/ı/u/ü که اگر اسم دوم با حروف صدادار به پایان برسد یک s میانجی به پسوند ها اضافه می شود: si/ sı/ su/ sü
اگر طبق فرمول بالا، پسوند های اسم اول را حذف کنیم، در آن صورت یکی از حالت های پایین به وجود می آید:
1) نوع را بیان می کند، مانند (توپ فوتبال)《fotbol topu》که در آن نوع توپ مشخص شده است.
2) عدم وابستگی را بیان می کند، مانند (سالن بیلیارد)《bilardo salonu》که کلمه ی بیلیارد زیر مجموعه ی کلمه ی سالن نیست اما در کلمه ی (سالن خانه) 《evin salonu سالن زیر مجموعه ی خانه است بخشی از خانه محسوب می شود.
به مثال های زیر توجه کنید:
| اتاق خواب | Yatak odası |
| کفش بچه | Çocuk ayakkabısı |
| سالن نشیمن | Oturma salonu |
| عینک آفتابی | Güneş gözlüğü |
| پارچه ی ابریشم | Kadife kumaşı |
| جزیره ی پرنده | Kuş adası |
| بیمار قلبی | Kalp hastası |
| کلاس انگلیسی | İngilizce kürsü |
| دست بافت | El örgüsü |
| سوالات شیمی | Kimya soruları |
برخی مواقع نیز، هم با پسوند های اسم اول و هم بدون پسوند های اسم اول، ترکیب اسمی داریم، اما با معانی متفاوت به عنوان مثال:
| شیشه ی ماشین (کلی) | Araba camı |
| شیشه ی این ماشین (مشخص) | Arabanın camı |
| کیف زنانه | Kadın çantası |
| کیف این زن | Kadının çantası |
مثال:
Arabanın camı kırıldı.
شیشه ی ماشین شکست.
Biz araba camı üretiyoruz.
ما شیشه ی ماشین تولید می کنیم.
Kadının çantasını çaldılar.
کیف زنه رو دزدیدند.
Ben kadın çantası satıyorum.
من کیف زنانه می فروشم.
اگر دقت کنید پسوند های اسم دوم همان پسوند های مالکیت سوم شخص مفرد هستند. بنابراین همانطور که قبلا گفته شد اگر پسوندی به اسم دوم اضافه شود حرف n میانجی می شود. به مثال های زیر توجه کنید:
Evin bahçesine gideriz.
به باغچه ی خانه می رویم.
Kapının kolunu değiştirdim.
دستگیره ی در را عوض کردم.
Çalışma odasından çıkıyor.
از اتاق کار (مطالعه) خارج می شود.
Deniz kenarında piknik yaptık.
در کنار دریا پیک نیک کردیم.
نکته: چنانچه مضاف و مضاف الیه بیشتر از دو اسم باشند، بعد از پسوند های اسم دوم، پسوند های nin/ nın/ nün/ nun و بعد اسم سوم، سپس پسوند های i/ı/u/ü/ و یا si/sı/sü/su به کار برده می شوند. چنانچه اسم چهارم و پنجم اضافه شود این قانون تکرار می شود.
به مثال های جدول زیر دقت کنید:
| مبلمان خانه ی علی خیلی قدیمی است | Ali’nin evinin mobilyaları çok eski |
| مدرسه ام پشتِ خانه ی سارا است | Okulum Sara’nın evinin arkasında |
| لباس ها داخل اتاق خواب هستند | Elbiseler yatak odanın içinde |
| در صفحه ی اول کتاب کار،تصاویر زیباای وجود دارد | Çalışma kitabının ılk sayfasında güzel resimler var |
| شیشه ی درِ ماشین شکسته | Arabanın kapısının camı kırık |
| Murat’ın annesinin bahçesinde çiçek var |
با استفاده از صفات بالا و همچنین فرمول و مثال های گفته شده می توانید جمله بندی کامل تر و زیبا تری داشته باشید. امیدواریم این مقاله به شما کمک کرده باشد تا طرز صحیح استفاده مضاف و مضاف الیه در زبان ترکی استانبولی را کامل یاد گرفته باشید. اگر سوالی دارید حتما از بخش نظرات همین مقاله مطرح کنید، من پاسخگوی سوالات شما هستم. همچنین اگر می خواهید زبان ترکی استانبولی را به طور کامل یاد بگیرید و به آن مسلط شوید، پیشنهاد می کنم در کلاس های آموزش آنلاین زبان ترکی استانبولی سایت فرالن شرکت کنید. اطلاعات بیشتر را در صفحه ترکی استانبولی در سایت دنبال کنید.
ممنون از توضیح و مثالای خوبتون
خواهش میکنم دوست عزیز
موفق باشید