ضمایر موصولی ضمایری هستند که دو جمله را به یکدیگر متصل می‌کنند. تا کنون حتما برایتان هزاران بار در روز پیش آمده است که بخواهید دو و یا چند جمله را با یکدیگر ترکیب کنید و به صورت متوالی از آنها استفاده کنید. در زبان های مختلف بایستی از ضمایر موصولی استفاده کرد. در این مقاله در مورد ضمایر موصولی در زبان آلمانی صحبت کرده ایم.
برای درک بهتر، جمله ای فارسی را برایتان مثال میزنم:
زنی که دیروز باهاش صحبت می‌کردم، مادرت را می‌شناسد.
در این جمله “که” همان ضمیر موصولی است. در واقع “که” اشاره به شخص و یا چیز دیگری که در جمله آمده است دارد. ضمایر موصولی به جز در صورت مفعولی با واسطه ی جمع و صورت های اضافه ی ملکی، عینا مانند حروف تعریف معین هستند.
| جمع | خنثی مفرد | مونث مفرد | مذکر مفرد | |
| die | das | die | der | فاعلی |
| die | das | die | den | مفعولی بی واسطه |
| deren | dessen | deren | dessen | (اضافه) ملکی |
| denen | dem | der | dem | مفعولی با واسطه |
ضمایر موصولی از لحاظ جنس و عدد تابع اسمی هستند که به آن برمی‌گردند، اما از لحاظ حالت به نقش خود در جمله ی موصولی بستگی دارند. ضمیر موصولی در آلمانی هیچگاه حذف نمی‌شود.
توجه داشته باشید که لغت “den” در مثال زیر اشاره به مرد دارد. چون فعل دیدن آکوزاتیو هست باید با حالت آکوزاتیو نوشته شود.
Der Mann, den ich gestern gesehen habe, kommt aus Hamburg.
مردی که دیروز دیدم، اهل هامبورگ است.
توجه داشته باشید که لغت “der” در مثال زیر اشاره به خانم دارد. چون فعل صحبت کردن داتیو هست باید با حالت داتیو نوشته شود.
Die Frau, mit der ich gestern gesprochen habe, kennt deine Mutter.
زنی که دیروز باهاش صحبت کردم، مادرت را می‌شناخت.
به مثال های زیر که در آنها ضمیر موصولی در حالت اضافه ی ملکی است توجه کنید:
Die Kinder, von denen einige schon lesen konnten, …
بچه هایی که از میانشان عده ای باسواد بودند …
Meine Freunde, von denen einer …
دوستان من که یکی از آنها …
اگر در ابتدای بند موصولی، حرف اضافه بیاید می‌توان Wo و هنگاهی که حرف اضافه با یکی از حروف صدادار شروع شود wor را جایگزین ضمیر موصولی ساخت، در صورتی که این ضمیر به یک شئ بی جان و یا یک اسم ذات اشاره داشته باشد. با این حال استفاده از صورت کامل ضمیر موصولی به همراه حرف اضافه از لحاظ سبکی بهتر است.
Das Buch, woraus ich vorgelesen habe, …
Das Buch, aus dem ich vorgelesen habe, …
کتابی که از روی آن بلند می‌خواندم …
همانطور که در مثال های بالا دیدید، در آلمانی بند موصولی به وسیله ی دو ویرگول از دو طرف بقیه ی جمله مجزا می‌شود.
ضمیر موصولی welcher
ضمیر موصولی دیگری که در آلمانی وجود دارد welcher است. این ضمیر عینأ مانند صفت پرسشی welcher است ولی حالت اضافه ی ملکی ندارد.
| جمع | خنثی مفرد | مونث مفرد | مذکر مفرد | |
| welche | welches | welche | welcher | فاعلی |
| welche | welches | welche | welchen | مفعولی بی واسطه |
| – | – | – | – | (اضافه) ملکی |
| welchen | welchem | welcher | welchem | مفعولی با واسطه |
استفاده از ضمیر موصولی welcher مگر در مواردی که برای وزن جمله لازم باشد، بسیار نامعمول است.
از ضمیر موصولی welcher همچنین به عنوان حرف تعریف یا صفت استفاده می‌شود تا اسم بند موصولی را به بند اصلی ارتباط دهد.
Er glaubte, mit der Hausarbeit nicht helfen zu brauchen, mit welcher Idee seine Mutter nicht einverstanden war!
او فکر می‌کرد که در کار خانه نباید کمک کند، فکری که مادرش با آن موافق نبود!
ضمایر موصولی wer و was
با اینکه wer و was بیشتر به عنوان ضمیر پرسشی و به معنای «چه کسی» و «چه چیزی» به کار می‌روند، اما می‌توانند بدون معنای پرسش به جای ضمیر موصولی به کار بروند.
Wer das glaubt, ist verrückt.
هرکس که آن را باور کند دیوانه است.
Was mich angeht, …
چیزی که به من مربوط است، …
Was du gestern gekauft hast, steht dir ganz gut.
چیزی که دیروز خریدی، خیلی بهت می‌آید.
ضمیر موصولی was در برخی اصطلاحات به کار می‌رود، مثل:
| هیچ چیز که … | nichts, was … |
| خیلی چیزها که … | vieles, was … |
| بعضی چیزها که … | einiges, was … |
| همان چیز که … | dasselbe, was … |
| کمی که … | wenig, was … |
| همان چیز که … | desjenigen, was … |
| همان چیز بعدی که … | folgendes, was … |
| برخی چیزها که … | manches, was … |
| همه جور چیزی که … | allerlei, was … |
| همه چیز که … | alles, was … |
| آن چیز که … | das, was … |
به مثال های زیر توجه کنید:
Nichts, was er sagte, hat gestimmt.
چیزهایی که گفت هیچ کدام درست نبود.
Das, was du jetzt machst, ist reiner Unsinn.
کاری که الان داری میکنی دیوانگی محض است!
Mit allen, was du gesagt hast, sind wir einverstanden.
با تمام چیزهایی که گفتی موافق هستیم.
این مبحث ضمایر موصولی در زبان آلمانی بود که امیدواریم به خوبی یاد گرفته باشید. در صورت داشتن سوال در مورد این مبحث از گرامر آلمانی میتوانید برایمان بنویسید پاسخگو هستیم. برای شرکت در کلاس های آموزش زبان آلمانی فرالن، به صفحه این زبان در سایت مراجعه کنید.
